Титото наследство е дел од историјата на повеќе генерации од Балканот, и неговата политичка тежина и денес предизвикува дебати – за едни беше диктатор, за други визионер и државник. Без оглед на перспективата, малкумина можат да го негираат фактот дека Јосип Броз Тито беше еден од највлијателните и најпрепознатливи политички лидери на 20. век. Еве зошто.
1. Обедини шест нации под едно знаме
По Втората светска војна, Југославија излезе разурната и поделена. Тито успеа да обедини шест различни нации и повеќе етнички заедници – Срби, Хрвати, Словенци, Македонци, Босанци и Црногорци – во функционална федерација. Во време кога национализмот предизвикуваше конфликти насекаде, тој ја градеше државата врз принципот на „братство и единство“.
2. Успешно ја водеше политиката на неврзаност
Тито не само што му се спротивстави на Хитлер, туку подоцна и на Сталин. Во 1948 година, кога одби да биде вазал на Советскиот Сојуз, го покажа реткиот капацитет да стои независно од двете големи суперсили. Како еден од основачите на Движењето на неврзаните, Тито постави темел за трета патека во времето на Студената војна – позиционирајќи ја Југославија како лидер меѓу земјите во развој.
3. Го подигна стандардот и економијата
Во 60-тите и 70-тите години, Југославија доживеа економски бум. Жителите на земјата имаа пасоши со кои можеа да патуваат на Запад, работниците одеа во странство и праќаа девизи, а фабрики се градеа насекаде. Во споредба со источноевропските земји под директна контрола на СССР, Југославија беше отворено и релативно просперитетно општество.
4. Имаше светска политичка тежина
Тито беше добредојден во Белата куќа и Кремљ, но и во Каиро, Делхи и Хавана. Се среќаваше со Кенеди, Брежњев, Черчил, Индирa Ганди, Насер и Кастро. Имаше авторитет што ретко кој лидер од мала земја го постигнал на светската сцена.
5. Симбол на достоинство и стабилност
За време на неговото владеење, Југославија беше држава со стабилен систем, чувство на национално достоинство и меѓународно респектирана. Многумина од постарата генерација се сеќаваат на тоа време како ера на социјална сигурност, бесплатна здравствена заштита и образование, мир и слобода на движење.
6. Култ, но и контроверза
Тито остави зад себе силен култ на личноста, но и политички систем во кој не беше дозволена отворена опозиција. Многумина кои го критикуваа режимот беа прогонувани или затворани – особено на Голи оток. Сепак, дури и критичарите признаваат дека успеа да одржи стабилност и интегритет во едно од најсложените региони во Европа.
Тито не беше совршен, но неговата политичка генијалност, способноста за маневар меѓу суперсилите и умешноста да создаде мултиетничка држава во време на поделби го прават еден од најголемите политичари на своето време.
