Постизборно, Македонија се наоѓа или природно е да се наоѓа во возбудлив период на економска и политичка трансформација. Дефинитивно, следејќи ги другите примери, потенцијалот за соработка со Кина нуди нови можности за раст и развој. Ако Македонија потпише договор за соработка со Кина, тоа би можело да донесе значителни придобивки на различни полиња. Овој договор би можел да ја трансформира економијата на земјата и да отвори нови патишта за инвестиции, инфраструктура и технологија.
ПРИДОБИВКИ ОД ЕВЕНТУАЛНА СОРАБОТКА
1. Инвестиции во инфраструктура
Кина, како дел од својата иницијатива „Појас и пат“, активно инвестира во инфраструктурни проекти низ целиот свет. Македонија би можела да добие значајни инвестиции во изградба и модернизација на патишта, железници и други транспортни мрежи. Пример за ова е соработката со Кинеската компанија „China Road and Bridge Corporation“, која веќе реализира проекти во регионот. Со вакви инвестиции, Македонија би можела да подобри својата транспортна инфраструктура, што би имало позитивен ефект на економската активност и трговијата.
На пример, со оваа иницијатива, Македонија може да ја реновира пругата долж Е-75 која сега би била погодна за брзи возови, би го комплетирала автопатот Скопје – Тетово – Кичево – Охрид – Струга – Ќафасан. Може и целосно да го реконструра автопатот Е-75.
2. Подобрување на енергетскиот сектор
Кина е лидер во областа на обновливите извори на енергија, а соработката со Кина би можела да донесе напредни технологии и инвестиции во обновливи извори на енергија, како што се соларни и ветерни паркови. Ова не само што би помогнало во зајакнување на енергетската инфраструктура на Македонија, туку и во намалувањето на зависноста од фосилни горива и подобрување на одржливоста на енергетскиот сектор.
Потенцијалот се гледа во изградба на нови ветерни паркови во Свети Николе, Штип, Гевгелија и Дојран или пак нови соларни паркови во Источна Македонија или Повардарие.
3. Поттикнување на трговијата и економскиот раст
Со потпишување на договор за соработка, Македонија би можела да го зголеми својот извоз на кинескиот пазар и да привлекува нови кинески инвеститори. Пазарот на Кина е еден од најголемите на светот, и со соодветни трговски договори, македонските компании би имале можност да го прошируваат своето присуство и да наоѓаат нови можности за извоз. Ова би можело да доведе до создавање на нови работни места и раст на БДП-то.
4. Развој на технолошкиот сектор
Кина е позната по својата напредна технологија и иновации. Потпишувањето договор за соработка би можело да донесе значителни технолошки инвестиции и трансфер на знаење во Македонија. Ова би можело да ги унапреди технолошките капацитети на земјата, да ја поттикне иновацијата и да ги поддржи развојот на нови индустрии, особено во сферата на информациските технологии и вештачката интелигенција.
5. Образование и културна размена
Соработката со Кина би можела да овозможи повеќе образовни и културни разменски програми, што би довело до поголемо разбирање и соработка помеѓу двата народа. Студенти од Македонија би можеле да имаат можност да студираат на врвни кинески универзитети, додека кинеските студенти можат да се запознаат со македонската култура и образовен систем. Ова ќе ги зголеми можностите за професионален развој и ќе ги унапреди културните врски.
6. Поддршка за мали и средни претпријатија
Кинеските компании често бараат партнерства со мали и средни претпријатија во земјите во развој. Македонија би можела да ги искористи овие можности за развој на локалните компании и создавање на нови бизнис можности. Според анализа на економските трендови, мали и средни претпријатија би можеле да имаат корист од новите пазари и партнерства со кинеските фирми.
ДАЛИ МАКЕДОНИЈА МОЖЕ ДА ДОБИЕ ВОЕНА ПОМОШ?
Македонија е членка на НАТО од 2020 година, што значи дека има заштита од Алијансата во случај на агресија, според Член 5 од Вашингтонскиот договор. Сепак, независно од ова, Македонија, како и многу други земји, има интерес да ја прошират својата безбедносна соработка и да ги зголемат своите капацитети за одбрана. Кина, како глобален играч со растечка воена моќ, може да биде разгледувана како потенцијален партнер, но ова бара внимателна анализа на нивните меѓусебни односи и интереси.
Кина и Македонија имаат ограничени директни воени односи. Во текот на изминатите години, двете земји оствариле соработка во различни области, но не и значајни воени договори. Македонија е дел од НАТО, и воено соработува со Алијансата и нејзините членки, додека Кина традиционално има ограничена вклученост во безбедносни и воени прашања во Европа.
Меѓутоа, Кина е активна во глобалната сцена, иако нејзиниот фокус во однос на воена помош во развојните земји најчесто е насочен кон континентите како Африка и Азија. Кинеската политика на воена помош е поврзана со стратешки интереси и ресурсни потреби, а Македонија, како земја од Балканот, не е главен фокус на кинеските безбедносни интереси.
Секој обид за привлекување на воена помош од Кина мора да се разгледа во контекст на политичките и дипломатските односи. Македонија е членка на НАТО и има активно ангажирање со западните партнери. Преминувањето на соработка со Кина во воената сфера може да биде чувствителна тема, особено во контекст на глобалните геополитички напнатости и стратешките интереси на НАТО.
КАКО ДА СЕ ПРОДОЛЖИ?
Договорот за соработка помеѓу Македонија и Кина би можел да донесе значителни економски, инфраструктурни и културни придобивки за земјата. Инвестициите во инфраструктурата, енергетскиот сектор, трговијата и технолошкиот развој се само некои од областите каде што Македонија може да се извлече од оваа соработка. Со правилна реализација на договорот и ефективна имплементација на проектите, Македонија може да постигне значителен напредок и да ја зголеми својата конкурентност на глобалниот пазар.
Сепак, за да се случи ова потребна е пред се’ политичка волја, нешто што досега се покажа дека македонските Влади и баш ја немаат, барем кога е во прашање потпишување со стратешки договори со Кина, Русија или некоја трета, незападна земја.
