Истанбул, 27 декември 2024 (МИА) – Научниците предвидуваат дека најголемата санта мраз во светот, А23а, ќе се распадне во рок од еден месец откако го избегна вителот во кој беше заробена во јануари 2024 година и премина кон Антарктикот, јави Анадолија.
А23а се одвои од ледениот гребен Филхнер-Роне на Антарктикот во август 1986 година.
Сантата мраз мируваше околу 34 години, но во 2020 година, океанските струи почнаа да ја поместуваат и таа почна да се движи кон западниот дел на Веделовото Море.
За време на своето патување, сантата мраз остана заробена во вител и се вртеше околу него од јануари до средината на декември оваа година.
Во моментов е ослободена од вителот и се движи кон Антарктикот.
Ендрју Мејерс, член на Британскиот астрономски тим (БАС), за Анадолија изјави дека не забележале никакви надворешни фактори кои влијаеле на извлекувањето на сантата мраз од вителот, но дека најверојатно главна улога во тоа имале силните струи и ветрови во регионот.
Тој додаде дека оваа џиновска санта мраз сега се наоѓа во антарктичката циркумполарна струја и ќе продолжи да се движи на североисток, кон Јужна Џорџија.
Додека сантата мраз се движи кон север, се очекува зголемување на температурите на океаните, што ќе го забрза процесот на нејзино топење.
– Ова значително ќе ја забрза стапката на топење, како и општиот пораст на површинските температури на океаните како што јужната хемисфера преминува во лето. Повеќето од претходните санти мраз се распаднаа и во близина на Јужна Џорџија, а A23a во таа област се очекува за околу еден месец, рече Мејерс.
Сепак, некои санти мраз претходно се поместија многу подалеку на север, па A23a потенцијално би можела да се приближи до Јужна Африка.
Мејерс, исто така, истакна дека А23а може да даде различни придонеси за екосистемот во регионот.
Поради својата значителна големина, ледениот брег на површината носи вода богата со хранливи материи од длабокиот океан, вклучувајќи железо, цинк и други микронутриенти.
Овој процес може да го стимулира растот на фитопланктонот, што пак им користи на предаторите кои се потпираат на овој извор на храна.
– Лошата страна, доколку сантата се наоѓа во близина на Јужна Џорџија, е што таа има потенцијал да го отежне животот на тамошните колонии пингвини и фоки. Ако го блокира пристапот до местата за хранење, овие животни би биле принудени да пливаат многу подалеку за да добијат храна, што ги става под стрес, објасни Мејерс.
Тој додаде дека сантите лед претходно биле причина за смртта на многу морски суштества.
Зголемениот број на фрагменти од санти мраз во тоа подрачје може дополнително да го ограничи движењето, отежнувајќи ги комерцијалните риболовни активности.
Мејерс рече дека процесот на формирањето на сантите мраз е потполно природен.
Сепак, тој рече дека е забележано значително зголемување на фреквенцијата на формирање на санти мраз на Антарктикот последниве години.
– Ова првенствено е предизвикано од зголеменото топење на ледените плочи одоздола, поради зголемените температури на океаните. Сè уште активно се истражува точниот двигател на зголемувањето на температурите на океаните, но главниот фактор се климатските промени предизвикани од човечкиот фактор. Исто така, видовме серија паѓања на ледените плочи на источната страна на антарктичкиот полуостров, особено на ледените плочи Ларсон А и Б, а овие уривања на ледените плочи се припишуваат на климатските промени предизвикани од човечки активности, рече Мејерс.
Од Јасмина Тасевска Извор МИА
